Αίτια Γυναικείας Υπογονιμότητας

 

Επικρατεί η άποψη ότι τα διαφόρων ειδών προβλήματα που προκαλούν δυσλειτουργίες στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα ενός ζευγαριού. Οι παράγοντες που αιτιολογούν την εμφάνιση υπογονιμότητας στις γυναίκες είναι σύνθετοι. Οι πιο συχνές αιτίες μειωμένης γυναικείας γονιμότητας είναι οι ακόλουθες:

 

Αίτια Γυναικείας Υπογονιμότητας και σάλπιγγες

 

Η συνάντηση του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου, κατά τη διαδικασία της γονιμοποίησης, πραγματοποιείται στις σάλπιγγες. Βάσει ερευνών, περίπου το 30% των ζευγαριών που αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπογονιμότητας σχετίζεται με τις σάλπιγγες. Η γυναικεία υπογονιμότητα συνδέεται με την απόφραξη των σαλπίγγων. Όταν οι σάλπιγγες δεν είναι διαβατές, η συνεύρεση του ωαρίου με το σπερματοζωάριο είναι αδύνατη, επομένως δε μπορεί να πραγματοποιηθεί κι η γονιμοποίηση.

 

Κλειστές Σάλπιγγες

 

Το σπερματοζωάριο και το ωάριο περνούν μέσα από την σάλπιγγα, για να γονιμοποιηθεί το ωάριο, το οποίο έπειτα μεταφέρεται στη μήτρα ως έμβρυο. Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να φράξουν οι σάλπιγγες μπορεί να οφείλονται σε συμφύσεις από παλαιότερες επεμβάσεις ή σε κάποια γυναικολογική μόλυνση, όπως τα χλαμύδια.

 

 Υδροσάλπιγγα

 

Έτσι ονομάζεται η σάλπιγγα που έχει κλείσει στο τελικό της άκρο και περιέχει υγρό. Οι τοξικές ουσίες που παράγει το υγρό αυτό δημιουργούν φλεγμονώδες μικροπεριβάλλον, εμποδίζοντας την εμφύτευση του εμβρύου.

 

Περισαλπιγγικές συμφύσεις

 

Η παρουσία συμφύσεων στις σάλπιγγες και τις ωοθήκες περιορίζει την κινητικότητα των σαλπίγγων και τη μεταφορά του ζυγωτού, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα να αποτύχει η κύηση ή να πραγματοποιηθεί εξωμήτριος κύηση.

 

Αίτια Γυναικείας Υπογονιμότητας και ωοθήκες

 

Τα αίτια της γυναικείας υπογονιμότητας αφορούν στην ανεπαρκή ή πλημμελή λειτουργία των ωοθηκών σε ποσοστό 25% ή στη βλάβη αυτών από τοξικούς παράγοντες, όπως είναι η χημειοθεραπεία.

 

Οι διαταραχές ωορρηξίας ευθύνονται για το 25% της υπογονιμότητας στα ζευγάρια και μπορεί να οφείλονται είτε σε δυσκολίες ρύθμισης των αναπαραγωγικών ορμονών από τον υποθάλαμο ή την υπόφυση, είτε σε προβλήματα της ίδιας της ωοθήκης.

 

Ανωοθυλακιορρηξία: Κατά την ανωοθυλακιορρηξία, δεν απελευθερώνεται το ωάριο της γυναίκας, μία κατάσταση που σε φυσιολογικές συνθήκες πραγματοποιείται στη μέση κάθε εμμηνορρυσιακού κύκλου.

 

Ανεπάρκεια ωχρινικής φάσης: πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία δεν παράγεται αρκετή προγεστερόνη μετά την ωοθυλακιορρηξία. Η προγεστερόνη, όμως, προετοιμάζει κατάλληλα το ενδομήτριο για τη διατήρηση του ζυγωτού. Η ανεπάρκεια της, λοιπόν, έχει ως επακόλουθο τη δυσκολία εμφύτευσης του γονιμοποιημένου ωαρίου στη μήτρα.

 

Επεμβάσεις στις ωοθήκες: Πολλές γυναίκες αναπτύσσουν κύστες και γι’ αυτό το λόγο υποβάλλονται σε χειρουργικές επεμβάσεις στις ωοθήκες. Αυτές οι επεμβάσεις περιορίζουν την ικανότητα των ωοθηκών να παράγουν ωάρια και επηρεάζουν αρνητικά την υγεία του ωοθηκικού ιστού.

 

 Υπερπρολακτιναιμία

 

Η προλακτίνη μετά την έκκρισή της, με την κυκλοφορία του αίματος, δρα στο σώμα της γυναίκας και παράγει μητρικό γάλα. Εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής της συγκεκριμένης ορμόνης, αναστέλλεται η δράση της FSH, ορμόνη η οποία βοηθά σημαντικά στη δημιουργία ωορρηξίας και στην ωρίμανση των ωαρίων.

 

Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια

 

Οι γυναίκες που πάσχουν από πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια χαρακτηρίζονται από αμηνόρροια ή άστατη έμμηνο ρύση, μειωμένη παραγωγή οιστρογόνων και  υψηλά επίπεδα γοναδοτροπινών. Επίσης, λόγω της ανεπάρκειας οιστρογόνων, έχουν εξάψεις, νυχτερινές εφιδρώσεις και κολπική ξηρότητα.  Ταυτόχρονα, η συγκέντρωση και η σεξουαλική επιθυμία μειώνονται σε γυναίκες που έχουν τη συγκεκριμένη πάθηση. Γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια είναι δυνατό να εμφανίζουν κατά περιόδους έμμηνο ρύση για αρκετά χρόνια, κάτι το οποίο παρεμποδίζει τη γονιμότητα.

 

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών

 

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται οι διαταραχές της περιόδου, η αυξημένη τριχοφυϊα στο σώμα αλλά και στο πρόσωπο, η ακμή, η παχυσαρκία και ο πόνος στην πύελο.

 

Οι γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) έχουν αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων. Η ορμονική αυτή διαταραχή και ανισορροπία προκαλεί δυσκολίες στην ωορρηξία και εμφανίζει πολλαπλά ωοθυλάκια, τα οποία δεν ωριμάζουν.

 

Οι ωοθήκες συνήθως είναι διογκωμένες με πολλές μικρές κύστεις. Η αδυναμία ρήξης του ωοθυλακίου παρεμποδίζει την παραγωγή του ωαρίου κι έτσι η γυναίκα καθίσταται υπογόνιμη.

 

Αίτια Γυναικείας Υπογονιμότητας κι ενδομητρίωση

 

H ενδομητρίωση είναι μια νόσος κατά την οποία αναπτύσσεται ενδομήτριος ιστός σε θέσεις εκτός της ενδομήτριας κοιλότητας. Πιο συχνά, εμφανίζεται στις ωοθήκες, στην κοιλιακή χώρα και στις σάλπιγγες. Η ενδομητρίωση επιφέρει πόνο κατά την περίοδο και παρατηρείται έντονη αιμορραγία σε διάφορες φάσεις του κύκλου. Θεωρείται, σύμφωνα  με έρευνες, ότι το 18% των γυναικών που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία και το 30% των γυναικών που εμφανίζουν υπογονιμότητα υποφέρουν από ενδομητρίωση.

 

Άλλες παθήσεις που προκαλούν προβλήματα στο ενδομήτριο της γυναίκας και κατ’ επέκταση παρεμποδίζουν την εμφύτευση του ωαρίου είναι οι συμφύσεις κι η υπερπλασία του ενδομητρίου, οι ενδομητριακοί πολύποδες και τα ινομυώματα.

 

Αίτια Γυναικείας Υπογονιμότητας και Διατροφή

 

Η διατροφή διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας, καθώς, αναλόγως το περιεχόμενο της, μπορεί να αυξήσει ή να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες γονιμοποίησης των ωαρίων.

 

Γυναικεία Υπογονιμότητα και Άγχος

 

Όταν μια γυναίκα προσπαθεί να συλλάβει, ακόμα κι αν δεν υπάρχει πρόβλημα γονιμότητας, το άγχος δυσκολεύει ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Πολλά όργανα του σώματος υπερλειτουργούν λόγω του άγχους και αυξάνεται η παραγωγή χημικών ουσιών στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των ορμονών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, το έντονο άγχος προκαλεί ορμονικές διαταραχές στη γυναίκα, με αποτέλεσμα να αναστέλλεται η ωορρηξία.

 

Γυναικεία Υπογονιμότητα και Ηλικία

 

Κάθε συζήτηση που αφορά στη γυναικεία υπογονιμότητα δε μπορεί παρά να μη θίξει το θέμα της ηλικίας της γυναίκας. Η προχωρημένη ηλικία της γυναίκας επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του ωαρίου. Η κορύφωση της γυναικείας γονιμότητας σημειώνεται στα  20-25 έτη κι ακολουθεί, μετά τα 35 έτη, η σταδιακή μείωσή της. Με την πάροδο του χρόνου, μειώνεται η ποσότητα αλλά και η ποιότητα των ωαρίων, με αποτέλεσμα μετά τα 35 χρόνια να έχει μειωθεί η ικανότητα της γυναίκας να γονιμοποιήσει.

 

Γυναικεία Υπογονιμότητα και Κάπνισμα

 

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση υπογονιμότητας στη γυναίκα παίζει κι η ποιότητα της ζωής της. Πιο συγκεκριμένα, η γονιμότητα της γυναίκας πλήττεται από το κάπνισμα, την υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών, την κακή διατροφή κι από άλλες επιβλαβείς περιβαλλοντικές συνθήκες. Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα μειώνει την ποιότητα των ωαρίων. Επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο αποβολής, οδηγεί σε πρόωρο τοκετό κι έχει ως αποτέλεσμα τη γέννηση βρεφών χαμηλού βάρους.

 

Γυναικεία Υπογονιμότητα και Αλκοόλ

 

Επιπλέον, η κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης δυσλειτουργιών στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας κι αν βρίσκεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα στο αίμα της μητέρας, μπορεί να προκαλέσει εμβρυϊκό αλκοολικό σύνδρομο. Η χρήση κοκαΐνης σε έγκυες γυναίκες ενδέχεται σε μεγάλο βαθμό να επιφέρει σοβαρά προβλήματα στα νεφρά.

 

Γυναικεία Υπογονιμότητα και Έκθεση σε Χημικές Ουσίες

 

Η ικανότητα σύλληψης μπορεί να επηρεαστεί από την έκθεση σε διάφορες τοξίνες ή χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας ή το περιβάλλον. Οι ουσίες αυτές, οι οποίες συχνά είναι υπεύθυνες για μεταλλάξεις, αποβολές, υπογονιμότητα ή στειρότητα, ονομάζονται αναπαραγωγικές τοξίνες. Αυτές είναι ο μόλυβδος, η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε ακτινοβολία και το οξείδιο του αιθυλενίου, που χρησιμοποιείται σε φυτοφάρμακα.

 

Συμπέρασμα

 

Σήμερα, λοιπόν, έχουμε εντοπίσει μια πληθώρα από αιτίες που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη γονιμότητα της γυναίκας. Διαθέτουμε, όμως, αρκετά μέσα τα οποία μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση με σημαντικά ποσοστά επιτυχίας.

 

Να είστε καλά

Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία,
Χειρουργική Μαστού, Ορμονική Αποκατάσταση με Βιομιμητικές Ορμόνες
Λειτουργική, Αναγεννητική, Αντιγηραντική και Προληπτική Ιατρική