Η απλή μικροσκοπική εξέταση του σπέρματος καταλήγει με ακρίβεια στο συμπέρασμα αν αυτό είναι φυσιολογικό ή παθολογικό. Οι διάφορες εξετάσεις που θα συστήσει ο εκάστοτε γιατρός πρέπει να έχουν μια συγκεκριμένη σειρά και να γίνονται έπειτα από περίπου 12 μήνες ελεύθερων επαφών, εκτός εάν η ηλικία, το ιατρικό ιστορικό ή τα φυσικά ευρήματα υπαγορεύουν συντομότερη αξιολόγηση και θεραπεία.

Ορμονικός Έλεγχος

Μέσω της ανίχνευσης του ορμονικού προφίλ των ανδρών εξετάζονται οι τιμές των ορμονών. Αν αυτές δεν κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα, τότε υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα ο άνδρας να εμφανίσει υπογονιμότητα.

Ο ορμονικός έλεγχος ζητείται από κάθε υπογόνιμο άνδρα που έχει αριθμό σπερματοζωαρίων μικρότερο των 10 εκατομμυρίων κι είναι καλό να πραγματοποιείται τις πρωινές ώρες, καθώς τότε είναι πιο αξιόπιστες οι πληροφορίες όσον αφορά τα ποσοστά της τεστοστερόνης, της βασικής, δηλαδή, ανδρικής ορμόνης.

Εκτός από την τεστοστερόνη, εξετάζονται κι οι ορμόνες FSH,LH καθώς κι η προλακτίνη. Οι μετρήσεις των επιπέδων της τεστοστερόνης και των γοναδοτροπινών (FSH,LH) ενδείκνυνται, όταν παρατηρείται βαριά ολιγοασθενοσπερμία ή αζωοσπερμία.

Τέλος, προτείνεται ο προσδιορισμός της προλακτίνης, όταν υπάρχει υπογοναδισμός, λόγω διαταραχής του άξονα υποθαλάμου και υπόφυσης.

Σπερμοδιάγραμμα

Το σπερμοδιάγραμμα αποτελεί την πιο σημαντική εξέταση, προκειμένου να εκτιμηθεί η γονιμότητα ενός άνδρα. Μέσω αυτής, ελέγχονται ποσοτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά του σπέρματος, όπως είναι ο όγκος και ο αριθμός, η μορφολογία και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων κι άλλα χαρακτηριστικά, βάσει των οποίων διερευνώνται τόσο οι συγκολλήσεις των σπερματοζωαρίων όσο και η παρουσία λευκών αιμοσφαιρίων.

Σπέρμα είναι το υγρό που εκκρίνεται από την ουρήθρα κατά την εκσπερμάτιση κι αποτελείται από τα σπερματοζωάρια και το σπερματικό υγρό. Οι πρώτες και οι τελευταίες σταγόνες έχουν ιδιαίτερη σημασία για την εξέταση, γιατί στις πρώτες εμπεριέχεται ο μεγαλύτερος αριθμός των σπερματοζωαρίων, ενώ οι τελευταίες περιέχουν σημαντικές ουσίες για τη σωστή εκτίμηση άλλων παραμέτρων του σπέρματος, όπως το ιξώδες, η οξύτητα, κλπ.

DNA σπερματοζωαρίων

Η αναζήτηση ύπαρξης ή μη κατακερματισμού του DNA της κεφαλής των σπερματοζωαρίων είναι απαραίτητη εξέταση, όχι μόνο σε περιπτώσεις ολιγοσπερμίας, ασθενοσπερμίας ή τερατοσπερμίας αλλά και σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων αποβολών ή αδιάγνωστης υπογονιμότητας. Η κεφαλή των σπερματοζωαρίων αποτελεί τον πυρήνα του σπέρματος, όπου είναι αποθηκευμένο το DNA των σπερματοζωαρίων.

Βιοψία όρχεων

Τα αποτελέσματα αυτής της εξέτασης καθοδηγούν τον ειδικό για τη διαπίστωση ύπαρξης ή μη σπερματικών κυττάρων και διαφόρων γενετικών παθήσεων.

Είναι προφανές ότι, αναλόγως την αιτία, υπάρχει κι η αντίστοιχη διαγνωστική προσέγγιση της υπογονιμότητας, με στόχο να δοθεί θεραπευτική λύση. Μια λύση, η  οποία μπορεί να βοηθήσει άμεσα και ουσιαστικά τους γονείς, ώστε αυτοί να μην καταφύγουν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση.

PCR Σπέρματος

Η αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR-Polymerase Chain Reaction) αποτελεί μία μέθοδο βιοχημείας και μοριακής βιολογίας για την απομόνωση και τον πολλαπλασιασμό μέρους του γενετικού υλικού. Η PCR τεχνολογία χρησιμοποιείται για τη διάγνωση γενετικών ασθενειών και την ανίχνευση λοιμωδών νόσων.

Με την PCR εντοπίζονται κοινά βακτήρια με μεγαλύτερη ακρίβεια, όπως το μυκόπλασμα και το ουρεόπλασμα. Κυρίως όμως με τη βοήθεια της συγκεκριμένης μεθόδου, ανιχνεύουμε ιούς, όπως ο ιός των κονδυλωμάτων ( HPV), ο κυτταρομεγαλοιός (CMV), ο έρπης στο σπέρμα (HSV) και τα χλαμύδια, παράγοντες οι οποίοι οδηγούν στη μείωση της γονιμότητας του άνδρα. Εκτός από το δείγμα σπέρματος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν άλλα βιολογικά υγρά ή κυτταρικά επιχρίσματα.

Μεταβολικός Έλεγχος

Ο λιπώδης ιστός είναι ένας ενεργά μεταβολικός ιστός, διότι σε αυτόν διατηρούνται ορμόνες. Οι οποίες επηρεάζουν τη λειτουργία του οργανισμού. Οι έντονες κυτταρικές οξειδοαναγωγικές ανισορροπίες που πραγματοποιούνται στον οργανισμό μας πυροδοτούν υπερεκφράσεις των κυτοκινών. Πρόκειται για ορμόνες οι οποίες παίζουν βασικό ρόλο στο μεταβολισμό. Εκκρίνονται από τα κύτταρα και το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποδέκτη κυρίως τον εγκέφαλο. Αυτό έχει ως συνέπεια τη διαταραχή των λειτουργιών του μεταβολισμού. Τη μείωση της ανοσολογικής επιτήρησης του ανθρώπινου οργανισμού. Σε συνδυασμό με την πρόωρη κυτταρική απόπτωση, προκαλείται δυσκολία στη φυσιολογική σύλληψη.

Τα νέα δεδομένα στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας έχουν στραφεί στην ανίχνευση της μεταβολικής δραστηριότητας των ωαρίων και των σπερματοζωαρίων.

Όταν μιλάμε για μεταβολική δραστηριότητα, αναφερόμαστε σε όλες αυτές τις δραστηριότητες που κάνει το σώμα σε κυτταρικό επίπεδ. Είτε ωαρίου, είτε σπερματοζωαρίου κι είναι αναγκαίες, για να διεκπεραιώσει σωστά τις λειτουργίες του.

Ο εργαστηριακός έλεγχος της μεταβολικής δραστηριότητας των σπερματοζωαρίων μάς βοηθάει να ξεχωρίσουμε ποια σπερματοζωάρια μπορούν να λειτουργήσουν σωστά και να επιλεγούν, προκειμένου να γονιμοποιηθούν και πραγματοποιείται και στο επίπεδο του οργανισμού συνολικά, προκειμένου να εξεταστεί αν επιτελούνται σωστά οι λειτουργίες του, ελέγχοντας τα επίπεδα συγκεκριμένων βιταμινών, ιχνοστοιχείων και οργανικών οξέων.

Όταν αυτά τα στοιχεία δεν κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα, μπορούν να προκαλέσουν διαταραχές στη λειτουργία των ωαρίων και των σπερματοζωαρίων.

Συμπέρασμα

Η διερεύνηση των αιτιών της υπογονιμότητας πρέπει να είναι συστηματική και να καθοδηγείται πάντοτε από τα κλινικά χαρακτηριστικά του κάθε ζευγαριού. Προτού διενεργηθούν οι εξετάσεις, είναι απαραίτητο να γίνει σωστή λήψη του ιατρικού ιστορικού. Από το ιστορικό θα καθοριστεί εάν το ζευγάρι μπορεί να περιμένει ή πρέπει να οδηγηθεί άμεσα σε περαιτέρω εξετάσεις.

Να είστε καλά

Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία,
Χειρουργική Μαστού, Ορμονική Αποκατάσταση με Βιομιμητικές Ορμόνες
Λειτουργική, Αναγεννητική, Αντιγηραντική και Προληπτική Ιατρική