Ορισμός υπογονιμότητας

Ως υπογονιμότητα ορίζεται η αποτυχία σύλληψης ενός ζευγαριού, το οποίο συνευρίσκεται ερωτικά πολλές φορές σε κάθε έμμηνο κύκλο για μια χρονική περίοδο ενός έτους, εφόσον η υποψήφια μητέρα έχει ηλικία μικρότερη των 35 ετών ή ο σύντροφος είναι κάτω των 40 ετών.

Φυσιολογική Σύλληψη & Γονιμότητα

Η απόφαση για ένα ζευγάρι να αποκτήσει παιδί είναι μια από τις πιο όμορφες στιγμές στην κοινή τους ζωή. Η επίτευξη όμως της πολυπόθητης εγκυμοσύνης ίσως για κάποια ζευγάρια απαιτεί λίγο περισσότερη προσπάθεια και πρέπει να γίνεται υπό την καθοδήγηση κάποιου ειδικού. Ωστόσο, η επίλυση του προβλήματος της υπογονιμότητας  μέσω της εξωσωματικής γονιμοποίησης δεν αποτελεί τη μοναδική απόφαση που θα μπορούσε να πάρει ένα ζευγάρι. Πέραν του γεγονότος ότι είναι οικονομικά δαπανηρή επέμβαση, επιφορτίζει το ζευγάρι ψυχολογικά και προκαλεί συχνά δυσάρεστες επιπτώσεις στην υγεία της γυναίκας μετέπειτα. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για ένα ζευγάρι να κατανοήσει ποιες είναι οι πιθανότητες φυσιολογικής σύλληψης.

Απαραίτητες Προϋποθέσεις για την επίτευξη Φυσιολογικής Σύλληψης

Έχει μεγάλη σημασία να συνειδητοποιήσουμε ότι σε γόνιμα ζευγάρια τα σπερματοζωάρια και τα ωάρια που απελευθερώνονται δεν είναι όλα γόνιμα. Δε θεωρείται βέβαιο ότι όσα γονιμοποιημένα ωάρια προκύψουν θα καταφέρουν να εμφυτευθούν στη μήτρα και θα έχουν ως αποτέλεσμα την επίτευξη κύησης. Με άλλα λόγια, ένα ωάριο ή σπερματοζωάριο ή ένα έμβρυο αποτελούν μία πιθανότητα σύλληψης κι όχι μια βεβαιότητα. Χρειάζεται το σπέρμα να είναι ικανό να γονιμοποιήσει ένα ωάριο, τα ωάρια να είναι φυσιολογικά και οι σάλπιγγες διαβατές.

Υγιές σπέρμα

Ουσιαστικά, το σπέρμα διακρίνεται σε δύο τμήματα, τα σπερματοζωάρια και το σπερματικό πλάσμα. Τα σπερματοζωάρια με μικρή ποσότητα υγρού παράγονται στους όρχεις και στη συνέχεια, μέσω των σπερματοφόρων σωληναρίων, οδηγούνται στις σπερματοδόχους κύστεις, όπου και αποθηκεύονται. Κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης, τα σπερματοζωάρια εξέρχονται από τις  σπερματοδόχους κύστεις, όπου ο προστάτης τα εμπλουτίζει με υγρό και το σπέρμα πλέον εξέρχεται από την ουρήθρα.

Το σπέρμα επηρεάζεται από τις καθημερινές συνθήκες διαβίωσης, όπως είναι η έντονη κόπωση, η υψηλή ή η ιδιαίτερα χαμηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Υγιή ωάρια

Δύο διεργασίες πραγματοποιούνται την ίδια ώρα στην ωοθήκη. Αρχικά, ενεργοποιείται μία ομάδα ωαρίων που υπόκεινται σε διαδικασία ωρίμανσης για διάστημα 120 ημερών, εκ των οποίων επιλέγονται τα καταλληλότερα για τη δεύτερη διαδικασία, που είναι η ωορρηξία. Σε ωορρηξία υπόκειται το ένα και μοναδικό προέχον ωοθυλάκιο, ενώ τα υπόλοιπα υφίστανται απόπτωση (κυτταρικός θάνατος).

Το πρώτο εμπόδιο που συναντά το σπέρμα στο ταξίδι του για τις σάλπιγγες είναι η τραχηλική βλέννα, η οποία επηρεάζεται κατά μείζονα λόγο από την ορμονική κατάσταση της ασθενούς αλλά και από την παρουσία ή όχι μικροβίων στον κόλπο.

Η αύξηση αυτή της ποσότητας της βλέννας μπορεί να επιτρέψει την άνοδο των σπερματοζωαρίων αρκετές ημέρες (μέχρι και 3) πριν από την ωορρηξία. Το σπέρμα πρέπει να περάσει την ενδομητρική κοιλότητα και να καταλήξει στις σάλπιγγες. Εφόσον οι σάλπιγγες είναι διαβατές, επιτρέπουν στα σπερματοζωάρια να συναντηθούν με το ωάριο και να ακολουθήσει η γονιμοποίηση.

Είναι η Εξωσωματική Γονιμοποίηση η μόνη επιλογή;

Πολλά ζευγάρια, όμως, που αντιμετωπίζουν προβλήματα υπογονιμότητας και δυσκολεύονται να συλλάβουν με φυσικό τρόπο καταφεύγουν, λόγω της ισχυρής θέλησης να γίνουν γονείς, στη λύση της εξωσωματικής γονιμοποίησης και σταματούν να αναζητούν τρόπους επίτευξης φυσιολογικής κύησης.

Ωστόσο, η εξωσωματική γονιμοποίηση δεν είναι μία διαδικασία η οποία πραγματοποιείται από τα ζευγάρια χωρίς βιολογικό και ψυχολογικό κόστος. Ακόμα κι όταν η θεραπεία στεφθεί με επιτυχία, αφήνει πίσω της ένα ζευγάρι εξουθενωμένο, ανθρώπους εξαντλημένους σωματικά αλλά και ψυχικά.

Ενισχύοντας τη Φυσιολογική Σύλληψη

Διατροφή και Φυσιολογική Σύλληψη

Η επιστροφή σε έναν φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος μιας γυναίκας, μετά από μια εγκυμοσύνη, θα βοηθούσε σε μεγάλο βαθμό στη φυσική ωορρηξία και συνεπώς στο ξεκίνημα της προσπάθειας ενός ζευγαριού να συλλάβει με φυσικό τρόπο. Ένας αυξηµένος δείκτης µάζας σώµατος (ΔΜΣ> 25) μειώνει τις πιθανότητες σύλληψης. Η περίσσεια λιπώδους ιστού παράγει οιστρογόνα, τα οποία µπορεί να προκαλέσουν ορμονικές διαταραχές και μείωση της γονιμότητας.

Μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, με τρόφιμα που βελτιώνουν τη γονιμότητα και τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος, κρίνεται απαραίτητη. Οι υπέρβαρες γυναίκες διατρέχουν µεγαλύτερο κίνδυνο αντίστασης στην ινσουλίνη, κατάσταση η οποία συχνά αποτελεί πρωτοπαθή αιτία υπογονιµότητας, αφού παρεμβαίνει στο φυσιολογικό ορμονικό προφίλ.

Η αποφυγή της ζάχαρης και η τήρηση ενός διατροφικού πλάνου που περιλαμβάνει άπαχη πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, λαχανικά και τροφές με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη ενισχύει το αναπαραγωγικό σύστημα και αυξάνει τις πιθανότητες σύλληψης με φυσικό τρόπο.

Φυσιολογική Σύλληψη και Ορμόνες

Σύµφωνα µε τους ενδοκρινολόγους, στις γυναίκες εγκυμονεί μεγαλύτερος κίνδυνος να παρουσιάσουν δυσλειτουργίες στο θυρεοειδή τους αδένα και να έχουν υψηλότερα τα επίπεδα της ορμόνης  TSH, γεγονός το οποίο μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση υπογονιμότητας.

Η προγεστερόνη, μιας ζωτικής σημασίας φυλετική ορμόνη, προετοιμάζει κατάλληλα το ενδομήτριο, ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί η εμφύτευση του ζυγωτού (γονιμοποιημένου ωαρίου). Όταν η προγεστερόνη, όμως, βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, η γυναίκα παρουσιάζει συχνά αστάθεια στον κύκλο της, ενώ τις περισσότερες φορές δεν επιτυγχάνεται ωορρηξία. Η μη σταθερή περίοδος κι η έλλειψη ωορρηξίας μειώνει δραματικά τις πιθανότητες σύλληψης, φθίνει σημαντικά τη γονιμότητα της γυναίκας και αποτελεί μείζονα αιτιολογικό παράγοντα υπογονιμότητας.

Συμπέρασμα

Εν κατακλείδι, είναι πολύ σημαντικό να διασαφηνιστεί ότι η έγκαιρη ανεύρεση μιας πιθανής ορμονικής ανισορροπίας και η στοχευμένη αποκατάσταση της μπορούν να εξασφαλίσουν τη φυσική εγκυμοσύνη της γυναίκας. Μέσω της επαναφοράς του γυναικείου ορμονικού συστήματος στα βέλτιστα για τη σύλληψη επίπεδα, επιτυγχάνεται η κύηση με φυσικό τρόπο.

Στα περισσότερα περιστατικά, σε διάστημα ακόμη και ενός εξαμήνου, οι ορμονικές ανισορροπίες έχουν πλήρως αποκατασταθεί. Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται και το κόστος που καταβάλλεται σε ανούσιες και επαναλαμβανόμενες θεραπείες υπογονιμότητας, οι οποίες δε φαίνεται να δίνουν οριστική λύση στο πρόβλημα.

Την ίδια στιγμή αίρονται οι υποκείμενες δυσλειτουργίες που απορρυθμίζουν το σώμα, αποκαθίσταται σταδιακά η γενικότερη καλή υγεία του ατόμου και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής του. Κατ’ συτόν τον τρόπο, το ζευγάρι είναι σε θέση να τεκνοποιήσει και μάλιστα χωρίς να ταλαιπωρείται μακροχρόνια. Αυτό που πρέπει, όμως, να τονιστεί είναι ότι τα υπογόνιμα ζευγάρια που προσπαθούν να συλλάβουν με φυσικό τρόπο μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπα με πολλές δυσκολίες και να συναντήσουν εμπόδια. Ο δρόμος προς τη φυσιολογική σύλληψη είναι δύσκολος, ωστόσο όχι ακατόρθωτος, παρά τις αντιξοότητες.

Να είστε καλά

Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία,
Χειρουργική Μαστού, Ορμονική Αποκατάσταση με Βιομιμητικές Ορμόνες
Λειτουργική, Αναγεννητική, Αντιγηραντική και Προληπτική Ιατρική