Ορμονικός έλεγχος και άνδρες
Ο ορμονικός έλεγχος ζητείται από κάθε υπογόνιμο άνδρα, που έχει αριθμό σπερματοζωαρίων μικρότερο των 10 εκατομμυρίων ανά εκσπερμάτιση. Καλό είναι να πραγματοποιείται τις πρωινές ώρες, γιατί τότε είναι πιο αξιόπιστες οι πληροφορίες όσον αφορά τα ποσοστά της τεστοστερόνης (Τ), δηλαδή της βασικής ανδρικής ορμόνης.
Εκτός από την τεστοστερόνη, εξετάζονται κι η ωοθυλακιοτρόπος ορμόνη FSH. Η ωχρινοτρόπος ορμόνη LH καθώς κι η προλακτίνη. Οι μετρήσεις των επιπέδων της τεστοστερόνης και των γοναδοτροπινών (FSH,LH) ενδείκνυται, όταν υπάρχει βαριά ολιγοασθενοσπερμία ή αζωοσπερμία.
Πρόσφατα, οι προσδιορισμοί δύο ουσιών, της αντιμυλλερίου ορμόνης και της ανασταλτίνης Β, αν κι έχει υποστηριχθεί ότι μας πληροφορούν πλήρως για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας των κυττάρων των όρχεων, δεν υπερτερούν, ούτε έχουν αντικαταστήσει τις μετρήσεις των γοναδοτροπινών.
Τέλος, προτείνεται ο προσδιορισμός της προλακτίνης, όταν υπάρχει υπογοναδισμός, λόγω διαταραχής του άξονα υποθαλάμου και υπόφυσης.
Τι δείχνουν οι ορμονικές εξετάσεις στους άνδρες
Μέσω της ανίχνευσης του ορμονικού προφίλ των ανδρών εξετάζονται οι τιμές των ορμονών. Αν δεν κυμαίνονται σε ιδανικά επίπεδα, τότε υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα ο άνδρας να εμφανίσει υπογονιμότητα. Από το έλεγχο, γίνεται αντιληπτό αν υπάρχει πρωτοπαθής αρχική βλάβη, καθώς κάτι τέτοιο αντικατοπτρίζεται σε χαμηλή T, υψηλή FSH, φυσιολογική ή υψηλή LH και φυσιολογική προλακτίνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η υπερβολικά αυξημένη FSH αποτελεί κακό προγνωστικό δείκτη για τη γονιμοποιητική ικανότητα του άνδρα.
Επιπλέον, εντοπίζεται η ύπαρξη ή μη υπερπρολακτιναιμίας, η οποία εμφανίζει ως βασικό σύμπτωμα την αυξημένη προλακτίνη και τη χαμηλή τεστοστερόνη, FSH και LH. Τέλος, όταν παρατηρούνται υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης, FSH, και LH, αλλά η προλακτίνη κυμαίνεται σε φυσιολογικά επίπεδα, τότε διαγιγνώσκεται αντίσταση σε ανδρογόνα.
Ένας άνδρας που παρουσιάζει τουλάχιστον ένα από αυτά τα συμπτώματα, έχει λιγότερες πιθανότητες να τεκνοποιήσει.
Ορμονικός έλεγχος και γυναίκες
Όταν η γυναίκα έχει σταθερό εμμηνορρυσιακό κύκλο, αλλά αδυνατεί να συλλάβει, συνιστάται να γίνουν εξετάσεις για υποκείμενη ορμονική διαταραχή.
Οι βασικές ορμονικές εξετάσεις για την εξαγωγή συμπερασμάτων ως προς την ομαλή λειτουργία των ωοθηκών είναι αυτές της προγεστερόνης, των οιστρογόνων και της προλακτίνης, που πρέπει να εκτελούνται οι μεν πρώτες μεταξύ 19ης-21ης ημέρας επί εμμηνορρυσιακού κύκλου 28-30 ημερών, της δε προλακτίνης 10-12 ημέρες από την αρχή της εμμήνου ρύσεως.
Συμπληρωματικά, αν κριθεί ιατρικά απαραίτητο, εκτελείται μέτρηση των γοναδοτρόπων ορμονών της υπόφυσης (FSH,LH), δηλαδή του αδένα που είναι η γέφυρα μεταξύ κεντρικού νευρικού συστήματος και ωοθηκών. Η μέτρηση των ανωτέρω ορμονών εκτελείται στην αρχή του κύκλου(2η-4η) ημέρα. Τέλος, συνήθως απαιτείται ενδελεχής έλεγχος της εύρυθμης λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα.
Τι δείχνουν οι ορμονικές εξετάσεις στις γυναίκες
Ο έλεγχος των ορμονών FSH, LH και E2 στην αρχή του κύκλου, μας δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για τη λειτουργία των ωοθηκών και τα επίπεδα γονιμότητας μιας γυναίκας. Επιπλέον, η μέτρηση της FSH συνδυαστικά με την Ε2, παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για το αν υπάρχει επαρκές απόθεμα ωοθυλακίων, που είναι απαραίτητο για την παραγωγή ωαρίων.
Υψηλά επίπεδα FSH σχετίζονται με περιορισμένη ωοθηκική λειτουργία, ενώ αυξημένα επίπεδα της LH σε σύγκριση με τα επίπεδα της FSH φανερώνουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Πρόσφατα, προστέθηκε στο ‘’οπλοστάσιό ‘’ της κλινικής πράξης, η μέτρηση μιας άλλης ορμόνης, της αντιμυλλερίου (AMH), δίνει εξίσου αξιόπιστες πληροφορίες ως βιομοριακός δείκτης για το εναπομείναν ωοθυλακικό απόθεμα.
Στην περίπτωση που ο γιατρός από το ιστορικό και τη γυναικολογική εξέταση κατευθύνεται στη διάγνωση της ενδομητρίωσης, πολύτιμο βοήθημα είναι η μέτρηση CA125. Η TSH είναι η ορμόνη, μέσω της οποίας ελέγχεται η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα κι είναι άμεσα συνδεδεμένη τόσο με τη γονιμότητα, όσο και με τις διαταραχές του κύκλου. Αυξημένες τιμές αυτής της ορμόνης σχετίζονται με υπογονιμότητα και διαταραχές στην περίοδο.
Τέλος, η ορμόνη DHEA S αποτελεί δείκτη της λειτουργίας των επινεφριδίων, των οποίων η καλή λειτουργία είναι απαραίτητη συνθήκη υψηλής γονιμότητας.
Επίτευξη των «Βέλτιστων» Ορμονικών Επιπέδων
Πολλές φορές, οι τιμές των ορμονών κυμαίνονται σε μετρίως φυσιολογικά επίπεδα. Αυτό σημαίνει ότι κινδυνεύουν να παρεκκλίνουν στα μη φυσιολογικά. Το σημαντικότερο όλων, λοιπόν, είναι η επίτευξη των βέλτιστων επιπέδων. Όταν οι ορμόνες βρίσκονται στα βέλτιστα επίπεδα, αυξάνονται οι πιθανότητες επιτυχούς κύησης. Αλλά και ομαλής έκβασης της εγκυμοσύνης κι ο εκάστοτε γιατρός πρέπει να είναι προσηλωμένος στην επίτευξη αυτού του στόχου.
Να είστε καλά
Dr. Κυριάκος Τίγκας, M.D.
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας
Εξειδίκευση σε : Χειρουργική Γυναικολογική Ογκολογία,
Χειρουργική Μαστού, Ορμονική Αποκατάσταση με Βιομιμητικές Ορμόνες
Λειτουργική, Αναγεννητική, Αντιγηραντική και Προληπτική Ιατρική
